De aanslagen in Brussel: Hoe omgaan met de angst?

De aanslagen in Brussel en Zaventem van 22 maart hebben ons getroffen. Niet alleen hebben ze tientallen slachtoffers gemaakt, zorgden ze voor trauma, pijn en verdriet, ook bij familieleden en hulpverleners. Ze hebben ons ook in ons hart geraakt. We zien heel wat blijken van medeleven en solidariteit. Samen Veerkrachtig! Maar ook gevoelens van onzekerheid en angst komen de kop op steken. Hoe kunnen we daar nu mee omgaan?

Angst en onzekerheid

In wat voor wereld leven we nu? Is alles nu veranderd? Moeten we aan dit soort triestigheden wennen? En heel concreet: gaat dit zich nog voordoen? Waar? Wanneer? Vragen die onze angst en onzekerheid kunnen voeden.

We stellen vast dat bij angst en onzekerheid twee elementen meespelen:

• Machteloosheid: Niet alleen als natie merken we dat we niet alles kunnen voorzien, tegenhouden of controleren, willen we geen politiestaat worden. Maar ook als individu voelen we dat machteloosheid kan opkomen. Wat kunnen we zelf ondernemen? Hoe kunnen we onszelf en onze dierbaren beschermen? De overheden manen ons aan tot voorzichtigheid, maar wat is die voorzichtigheid? Wat moet je dan doen om voorzichtig te zijn? Ons eigen gevoel van controle over ons leven krijgt een deuk. 
• Onvoorspelbaarheid:  We hebben geen idee of dit nu de laatste aanslagen waren of dat er nog meerdere gaan volgen. Wanneer? Waar? Hoe? Hoe kan ik mezelf daar dan op voorbereiden?

Door deze elementen zijn we geneigd om onszelf te beschermen, door situaties te ontvluchten of te vermijden. Dit geeft ons misschien op het moment zelf een gevoel van veiligheid of gerustheid. Maar de angst heeft de neiging om uit te breiden door meer situaties te vermijden (bv. ik neem niet meer de metro of het vliegtuig, of zelfs de trein, of ander openbaar vervoer), door mensen te vermijden (bv. gevaarlijk uitziende figuren), door plaatsen te vermijden (bv. naar Brussel ga ik niet meer, of naar plaatsen waar veel mensen zijn). En zo begint de angst het van ons over te nemen en kan het leven inkrimpen...

Het leven gaat verder. Leef dus ook verder

In dit cliché zit net ook veel steun. Het komt er niet op aan om onzekerheden in ons leven weg te kunnen werken. We dienen veeleer die onzekerheden een plaats te geven en ze zelfs te accepteren. Daardoor slagen we er in om bv. met de auto te rijden. Dat autorijden heel wat risico's inhoudt, accepteren we. De onzekerheid of we na een autorit veilig zullen thuis raken, nemen we er bij. Het risico op gevaar kunnen we nuanceren. Dit helpt ons ook om rustig te kunnen autorijden, waardoor het risico weer wat vermindert. Onzekerheid maakt op die manier zelfs ook deel uit van ons leven. 

Door het dagelijkse leven weer op te nemen, laten we de angst ons leven niet overnemen. Het helpt ons ook te focussen op andere dingen dan deze die ons angstig of onzeker maken. En het alledaagse maakt ons ook rustig.

En voel je de angst of onzekerheid opkomen, praat er over met mensen die hun eigen angst of onzekerheid geaccepteerd hebben. Zij zullen ook accepteren dat jij nog twijfelt. Op die manier vermijd je ook je eigen angstgevoelens niet.

En onze kinderen?

Na de aanslagen blijven ook heel wat kinderen en jongeren verward achter. Ook zij zitten met heel wat vragen en willen duiding van volwassenen. Verschillende organisaties geven tips om je te helpen bij zo'n gesprek.

• De Ambrassade, een "bureau voor jonge zaken", ontwikkelde samen met Tumult een flowchart die je op weg helpt. Deze flowchart werd ontwikkeld na de aanslagen 15 november 2015 in Parijs. Jammergenoeg blijkt deze flowchart voor de tweede keer op korte termijn heel relevant. De flowchart vind je hier.
• Het jeugdjournaal Karrewiet berichtte over de aanslagen op jongerenmaat. De link naar hun berichtgeving vind je hier.
• Hoe praat je met je kind over geweld en terreur? Het tijdschrift Klasse wijdde er een artikel aan. Heel wat tips, samengevat met "doe het op hun maat". Hier is de link  Ze geven ook in een ander artikel tips voor leerkrachten. De link naar dit artikel vind je hier.
• Terrorisme is ook het thema waar Zitdazo een pagina aan wijdt. Heel wat tips ook hoe je met kinderen en jongeren hierover kan praten. Hier is de link.