Mag ik je vooroordeel in vraag stellen? Lieselot getuigt

We botsten op een tekst van Lieselot, die getuigt over haar depressie. We vroegen of we deze mochten publiceren. En dit kon. Ze getuigt in haar tekst niet enkel over haar diepe dalen, maar ook over hoe ze die kon uitklimmen. Ze daagt je uit de vooroordelen die je misschien hebt over mensen met psychische problemen in vraag te stellen.

Vandaag zijn we 5 december, en voor het eerst heet die dag ook RodeNeuzendag. Een dag voor jongeren met psychische problemen. Bij het uitspreken van dit woord zullen de meeste mensen nu waarschijnlijk wegklikken. Omdat in hun hoofden psychische problemen geen problemen zijn. Omdat dat dingen zijn die tussen de oren zitten, die enkel zwakkelingen overkomen uit gebrek aan sterkte en doorzetting. "t Is maar een vage schets van het reusachtige vooroordeel dat er rond psychische problemen hangt. Een vooroordeel dat zo kort door de bocht en ridicuul is, dat ik er spontaan grijs haar van krijg. Een vooroordeel dat van een psychologisch probleem een nog ondragelijker iets maakt. En neen, dit zinnetje komt niet uit mijn psychologieboeken ( waarover er nog veel meer vooroordelen zijn). Dit zinnetje is pure, eigen ervaring, jammer genoeg.

16 en depressief?

Ik was 16 jaar toen ik depressief werd. Depressief ? Op je 16 jaar ? Op het moment in je leven dat alles rozengeur en mannenschijn moet zijn? Hoe kan dat nu? Aandachttrekkerij misschien? Of gewoon een zwakkeling zijn? Ja, ik hoorde het de mensen denken en soms dacht ik het ook zelf. Maar niets hiervan was waar. Ik werd depressief omdat ik te lang, te sterk was geweest. Omdat te lang teveel het geluk had nagestreefd. Omdat ik te lang, te veel perfect wilde zijn.

Mijn depressie was een uiting van gevoelig zijn en perfectionistisch zijn. Mijn depressie was het gevolg van het beseffen dat ik niet mijn ideaalbeeld was. Ik wilde zo graag dat perfecte lijntje hebben, maar in plaats daarvan kreeg ik borsten en billen en dus huilde ik uren voor de spiegel. Ik vond mezelf zo lelijk, zo dik, zo onaantrekkelijk. Wanneer ik "s morgens wakker werd en mijn eigen lichaam voelde, barste ik spontaan in huilen uit. Ik walgde van mijn lichaam, wilde er het liefste van al van weglopen. Ik verstopte het, onder slobbertruien. En neen, dat was niet terecht, want ik was niet dik. Ik had een lichaam waar ik nu jaloers zou op zijn'¦

Maar mijn depressie was niet enkel dat. Mijn depressie was ook de resten van allerlei levensgebeurtenissen uit het verleden die op me wogen maar waarvan ik dacht dat ze achter me lagen. Een moeilijke kindertijd waarin ik altijd het buitenbeentje was, een scheiding van mijn ouders op het moment dat ik net mijn beeld over de liefde begon te vormen, een relatiebreuk die ik had "verwerkt" door een nieuwe relatie te beginnen,'¦ Het leken allemaal dingen die passé waren, maar dan ineens BAM. Alsof je na jaren ineens je schulden in je stamcafe krijgt voorgeschoteld. Alsof je wordt weer gepakt voor het feit dat je die levensgebeurtenissen wilde wegvegen en achter je laten.

Stel je wanhoop in zijn ergste vorm voor, en je weet wat ik voelde

Mijn depressie was een ultieme confrontatie met mezelf en al die kleine en grote wonden die ik had diep vanbinnen. Mijn depressie was een vulkaan aan alle negatieve gedachten en gevoelens die ik binnenin mezelf had zitten omdat ik ze doorheen de jaren had opgebouwd. Dus ik was depressief, en dat betekende ellelange huilbuien, eetbuien, ondragelijke schooldagen, een oneindige vermoeidheid, niets van levenslust, geen plezier,'¦ Depressie voelt alsof men je verlamt & hoe zeer je ook je best kan doen, het lukt je gewoonweg niet om actief weer het leven in te stappen, het lukt niet te genieten of eens positief te denken ( want dat was de raad die ik op zijn minst 100 keer heb mogen horen).

Als mensen me nu vragen hoe het voelde dan zeg ik: "Stel je wanhoop in zijn ergste vorm voor, en je weet wat ik voelde." Het is dagenlang en nachtenlang steeds datzelfde zinnetje in je hoofd horen afspelen: "Ik ben niet goed genoeg, ik ben niets, ik kan niets en niemand verlangt naar mij." Het ergste vond ik echter het feit dat niemand me kon of wilde begrijpen. In plaats daarvan kreeg ik verwijten rond mijn hoofd geslingerd, werden er roddels over me verspreid en namen mensen afstand van me. Hierdoor voelde ik me zo alleen staan met mijn depressie dat ik vaak dacht dat er nooit nog een dag zou komen waarop het beter zou gaan. Het gevoel alleen te staan demotiveerde me zo om te werken aan mezelf.

Het leven is een zwembad waar je gewoon moet inspringen

Maar na regen komt altijd zonneschijn en ik raakte uit die depressie, met vallen en opstaan. Niet omdat de omstandigheden in mijn leven ineens beter waren, integendeel, wel omdat ik mijn sterkte doorzette. Op een dag besefte ik dat ik slechts twee keuzes had. Ofwel maakte ik er een einde aan ofwel ging ik eindelijk gaan leven, beleven. Ik koos voor het tweede, en dat was alles behalve een makkelijke keuze als je weet dat ik net gedumpt was door mijn '“toen- man van mijn leven. Ik heb toen mijn ultieme sterkte bewezen en ben beginnen leven, beginnen genieten. Mezelf beginnen toelaten te leven. Ik trok naar tomorrowland, ik ging op reis, ik schreef me in aan de universiteit en ik zette me eindelijk over mijn angst en wantrouwen tegenover andere mensen en werd een sociaal beest. En dat is wat ik vandaag nog altijd doe. Leven. Met doelen, met levenslust, met voorzichtige dromen, met vallen en opstaan,'¦

'Het leven is een zwembad waar je gewoon moet inspringen', is steevast mijn slogan geworden. Ik wil op het einde van mijn leven, wanneer dat ook mag komen, zoveel mogelijk geproefd hebben van wat het leven te bieden heeft. Ik leerde beseffen dat een mens maar één keer leeft en dat je er dan beter het beste van maakt, ongeacht wat er op je pad komt. Ben ik nu gelukkig ? Neen. Want gelukkig kan je niet zijn. Geluk is iets dat je maakt om dan te voelen waarna het weer weg is. "t Is als een taart die je bakt en opeet. Je genoot ervan, maar de volgende keer dat je weer eens wilt van zo"n taart genieten moet je weer ééntje maken.

De vraag is dan ook: maak ik geluk en voel ik geluk? En daarop kan ik volmondig JA antwoorden. Zie ik mezelf nu wel graag ? Neen. Omdat zoiets tijd nodig heeft, omdat zoiets in onze hedendaagse maatschappij met al haar sociaal media waarop we 24 op 24 onszelf kunnen vergelijken met al wat "perfect" is, één van de moeilijkste taken in ons leven is geworden. Jezelf graag zien is moeilijk in een maatschappij waarin niemand zichzelf nog echt graag ziet maar iedereen wel doet alsof ze zelfverzekerd en zelfliefend zijn. Dat ene zinnetje "ik ben niet goed genoeg, ik ben niets, ik kan niets en niemand wil mij", komt regelmatig nog eens opduiken, maar ik heb geleerd het niet meer te geloven'¦

Ja, ik heb ook de sterkte in me

Ben ik volledig depressie-loos voor de rest van mijn dagen? Neen. Want depressie is een extreme uiting van een stukje van jezelf dat er altijd is en iedereen heeft. Ik noem het mijn kleine, huilende en hulpeloze kantje dat nu ergens ver weg in een hoekje zit maar meer naar de voorgrond komt wanneer het leven zwaarder wordt of er dingen gebeuren die me van streek maken. Ik zie het als een klein, huilend, hulpeloos kindje dat zit te huilen in een hoekje en dat ik zelf moet in dat hoekje houden en troosten zodat het gehuil haast niet hoorbaar is, zodat de melodieën aan levensgenot en geluk, aan zelfvertrouwen en levenslust er boven uit kunnen tonen. En dat lukt me vrij goed. Dankzij mijn eigen sterkte en de bijzonder waardevolle vrienden die ik rond me heb. Want ja, er waren ook enkelen die me altijd zijn blijven steunen, die me niet veroordeelden en die me de tijd gaven die ik nodig had. (Mocht de wereld vollopen met zo"n mensen, verdomme we zouden op een schone planeet wonen! Duizendmaal dankjewel aan deze mensen!) Zij zijn diegenen die me zonder het zelf te weten motiveren om de sterkte in me altijd de bovenhand te laten nemen.

Want ja, ik heb ook de sterkte in me, meer dan dat ik de zwakte in me heb. Ik heb ze bewezen toen ik helemaal alleen uit mijn depressie kroop, naar de universiteit ging en er met succes ( al zeg ik het zelf) een nieuw leven uitbouwde. Het vreselijke depressieve gevoel en haar bijhorende wanhoop in zijn meest ellendige vorm hebben me niet klein gekregen. & dat is maar aan één ding te wijten: ik ging door.

Een traan is even menselijk als een lach

En om door te gaan moet je verdomme ballen hebben, als je doorgaat kan je niet zwak zijn'¦ Dus laten we voor eens en voor altijd besluiten dat psychische problemen geen zwakkelingenproblemen zijn. We hebben allemaal een klein, huilend en hulpeloos kindje in ons zitten. Bij sommigen zit dat heel ver en diep weg, bij anderen zit dat meer aan de oppervlakte en zal dat sneller bovenkomen. Maar we hebben het allemaal. We kunnen allemaal depressief worden wanneer we geconfronteerd worden met de genadeloosheid van het leven, met stress, met anderen die ons pijnigen of gewoon met onzelf.

Dus laat ons niet langer psychische problemen als een zwakke persoonlijkheidstrek beschouwen. Laat ons niet langer iemands tranen of droevige blik een aandachttrekkerij of een teken van zwakte noemen. Laat ons eindelijk eens inzien dat een traan even menselijk is als een lach. We hebben ze beiden nodig. Laat ons er gewoon zijn voor elkaar, in de goede en in de slechtere tijden. Want huilen is pas erg als je het in eenzaamheid doet. Een psychisch probleem is maar half zo zwaar als het niet alleen gedragen moet worden.

Ieder heeft het recht om mindere dagen, mindere maanden of mindere jaren te hebben, en het wordt tijd dat we met z"n allen beseffen dat we tijdens zo"n periodes er dan gewoon moeten zijn voor die personen door onze vooroordelen achterwege te laten en ons medeleven te laten opleven. Iemand met een psychisch probleem is geen zwakkeling die we maar beter opgeven, iemand met een psychisch probleem is iemand die aan het zoeken is en nog niet gevonden heeft, die de berg langs een moeilijkere (maar wel leerrijkere) weg aan het opklimmen is.